mohammad rafi

Helloo im Ak:::::

mohammad rafi

mohammad rafi ki yaad mein Bhaarat sarkaar dvaara jaari kiya gaya daak ticket
prushthabhoomi ki jaankaari
mrutyu 31 July 1980
mumbai, Maharashtra, Bhaarat
shaili hindi cinema/Bollywood
vartamaan sadasya
chandraprakash jamaiwar


mohammad rafi (24disanbar 1924-31 July 1980) jinhein duniya rafi ya rafi saahab[1] ke naam se bulaati hai, hindi cinema ke shreshthatam paarshv gaayakon mein se ek the. apni aavaaj ki madhurata aur paraas ki adhikta ke liye inhonne apne samakaaleen gaayakon ke beech alag pehchaan banaai. inhein shahanshaah-A-tarannum bhi kaha jaata tha.[2] modammad rafi ki aavaaj ne apne aagaami dinon mein kai gaayakon ko prerit kiya. inmein sonoo nigam, muhammad ajeej tatha udit Narayan ka naam ullekhaneeya hai - yadyapi inmein se kaiyon ki ab apni alag pehchaan hai. 1940 ke dashak se aarambh kar 1980 tak inhone kul 26,000 gaane gaae.[2] inmein mukhya dhaara hindi gaanon ke atirikt gjl, bhajan, deshbhakti geet, kvvaali tatha anya bhaashaaon mein gaae geet shaamil hain. jin abhinetaaon par unke gaane filmaae gaye unamein guru datt, dileep Kumar, Dave aanand, Bhaarat bhooshan, Johnny vaukar, jauya mukharji, shammi Kapoor, Rajendra Kumar, raajesh khanna, Amitabh Bachchan, dharmendr, jeetendr tatha rishi Kapoor ke alaave gaayak abhineta kishor Kumar ka naam bhi shaamil hai. [3]

anukram

aaranbhik din

mohammad rafi ka janm 24 December 1924 ko amrutasar, ke paas Kotla sultaan Singh mein hua tha. aaranbhik baalyakaal mein hi inka parivaar Lahore se amrutasar aa gaya. inke parivaar ka sangeet se koi khaas sarokaar naheen tha. jab rafi chhote the tab inke bade bhaai ki naai dukaan thi, rafi ka kaafi vakt vaheen par gujarata tha. kaha jaata hai ki rafi jab saat saal ke the to ve apne bade bhaai ki dukaan se hokar gujarane vaale ek fakeer ka peechha kiya karte the jo udhar se gaate hue jaaya karta tha. usaki aavaaj rafi ko pasand I aur rafi usaki nakal kiya karte the. unki nakal mein avvalata ko dekhkar logon ko unki aavaaj bhi pasand aane lagi. log naai dukaan mein unke gaane ki prashansha karne lage. lekin isse rafi ko sthaaneeya khyaati ke atirikt aur kuchh naheen mila. inke bade bhaai mohammad hameed ne inke sangeet ke prati inki ruchi ko dekha aur unhein ustaad abdul vaahid Khan ke paas sangeet shiksha lene ko kaha. ek baar aakaashavaani (us samay all India radio) Lahore mein us samay ke prakhyaat gaayak-abhineta kundan laal sahagal apna pradarshan karne aae the. isko sunane hetu mohammad rafi aur unke bade bhaai bhi gaye the. bijli gul ho jaane ki vajah se sahagal ne gaane se mana kar diya. rafi ke bade bhaai ne aayojakon se nivedan kiya ki bheed ki vyagrata ko shaant karne ke liye mohammad rafi ko gaane ka mauka diya jaaya. unako anumati mil gayi aur 13 varsh ki aayu mein mohammad rafi ka ye pehla saarvajanik pradarshan tha. prekshakon mein shyaam sundar, jo us samay ke prasiddh sangeetakaar the, ne bhi unako suna aur kaafi prabhaavit hue. unhone mohammad rafi ko apne liye gaane ka nyauta diya.

mohammad rafi ka pratham geet ek punjabi film gul baloch ke liye tha jise unhone shyaam sundar ke nirdeshan mein 1944 mein gaaya. san 1946 mein mohammad rafi ne Mumbai aane ka faisala kiya. unhein sangeetakaar naushaad ne pehle aap naam ki film mein gaane ka mauka diya.

khyaati

naushaad dvaara surabaddh geet tera khilauna toota (film anmol ghadi, 1946) se rafi ko pratham baar hindi jagat mein khyaati mili. iske baad shaheed, mela tatha dulaari mein bhi rafi ne gaane gaae jo bahut prasiddh hue. 1951 mein jab naushaad film baijoo baavara ke liye gaane bana rahe the to unhone apne pasandeeda gaayak talat Mehmood se gavaane ki sochi thi. kaha jaata hai ki unhone ek baar talat Mehmood ko dhoomrapaan karte dekhkar apna man badal liya aur rafi se gaane ko kaha. baijoo baavara ke gaanon ne rafi ko mukhyadhaara gaayak ke roop mein sthaapit kiya. iske baad naushaad ne rafi ko apne nirdeshan mein kai geet gaane ko diye. lagbhag isi samay sangeetakaar jodi shankar-jayakishn ko unki aavaaj pasand aayi aur unhonne bhi rafi se gaane gavaana aarambh kiya. shankar jayakishn us samay raaj Kapoor ke pasandeeda sangeetakaar the, par raaj Kapoor apne liye sirf mukesh ki aavaaj pasand karte the. baad mein jab shankar jayakishn ke gaanon ki maang badhi to unhonne lagbhag har jagah rafi saahab ka prayog kiya. yahaaain tak ki kai baar raaj Kapoor ke liye rafi saahab ne gaaya. jald hi sangeetakaar sachin Dave barman tatha ullekhaneeya roop se O pi naiyyar ko rafi ki aavaaj bahut raas aayi aur unhone rafi se gavaana aarambh kiya. O pi naiyyar ka naam ismein smaraneeya rahega kyonki unhone apne niraale andaaj mein rafi-aasha ki jodi ka kaafi prayog kiya aur unki khanakati dhunein aaj bhi us jamaane ke anya sangeetakaaron se alag prateet hoti hain. unke nirdeshan mein gaae gaano se rafi ko bahut khyaati mili aur fir ravi, madan mohan, gulaam haidar, jayadev, salil chaudhari ityaadi sangeetakaaron ki pehli pasand rafi saahab ban gaye.

dileep Kumar, Bhaarat bhooshan tatha devaanand jaise kalaakaaron ke liye gaane ke baad unke gaanon par abhinay karne vaalo kalaakaaron ki soochi badhti gayi. shammi Kapoor, Rajendra Kumar, jauya mukharji, vishvajeet, raajesh khanna, dharmendr ityaadi kalaakaaron ke liye rafi ki aavaaj prushthabhoomi mein goonjane lagi. shammi Kapoor to rafi ki aavaaj se itne prabhaavit hue ki unhone apne har gaane mein rafi ka istemaal kiya. unke liye sangeet kabhi O pi naiyyar ne diya to kabhi shankar jayakishn ne par aavaaj rafi ki hi rahi. chaahe koi mujhe jangali kahe (jangali), ehasaan tera hoga mujhapar (jangali), ye chaand sa roshan chehara (Kashmir ki kali), deevaana hua baadal (aasha bhonsale ke saath, Kashmir ki kali) shammi Kapoor ke oopar filmaae gaye lokapriya gaanon mein shaamil hain. dheere-dheere inki khyaati itni badh gayi ki abhineta inheen se gaana gavaane ka aagrah karne lage. Rajendra Kumar, dileep Kumar aur dharmendr to maanate hi naheen the ki koi aur gaayak unke liye gaae..[4]

gaayan safar

1950 ke dashak mein shankar jayakishn, naushaad tatha sachindev barman ne rafi se us samay ke bahut lokapriya geet gavaae. yeh silsila 1960 ke dashak mein bhi chalta raha. sangeetakaar ravi ne mohammad rafi ka istemaal 1960 ke dashak mein kiya. 1960 mein film chaudahaveen ka chaand ke sheershak geet ke liye rafi ko apna pehla film fair puraskaar mila. iske baad gharaana (1961), kaajal (1965), do badan (1966) tatha neelakamal (1968) jaisi filmo mein in dono ki jodi ne kai yaadagaar nagamein diye. 1961 mein rafi ko apna doosra filmafeyar aavaard film sasuraal ke geet teri pyaari pyaari soorat ko ke liye mila. sangeetakaar jodi lakshmeekaant pyaarelaal ne apna aagaaj hi rafi ke svar se kiya aur 1963 mein film paarasamani ke liye bahut sundar geet banaae. inmein salaamat raho tatha vo jab yaad aaye (lata mangeshakar ke saath) ullekhaneeya hai. 1965 mein hi lakshmi-pyaare ke sangeet nirdeshan mein film dosti ke liye gaae geet chaahoonga mai tujhe saanjh savere ke liye rafi ko teesara filmafeyar puraskaar mila. 1965 mein unhein Bhaarat sarkaar ne padmashri puraskaar se navaaja.

1965 mein sangeetakaar jodi kalyaanaji-aanandaji dvaara film jab jab fool khile ke liye sangeetabaddh geet paradesiyon se na akhiyaan milaana lokapriyta ke sheersh par pahunch gaya tha. 1966 mein film sooraj ke geet bahaaron fool barasaao bahut prasiddh hua aur iske liye unhein chautha filmafeyar award mila. iska sangeet shankar jayakishn ne diya tha. 1968 mein shankar jayakishn ke sangeet nirdeshan mein film brahmachaari ke geet dil ke jharokhe mein tujhako bithaakar ke liye unhein paachavaan filmafeyar award mila.

avarohan

1960 ke dashak mein apne career ke sheersh par pahunchane ke baad dashak ka ant unke liye sukhad naheen raha. 1969 mein shakti saamant apni ek film aaraadhana ka nirmaan karva rahe the jiske liye unhone sachin Dave barman (jinhe daada naam se bhi jaana jaata tha) ko sangeetakaar chuna. isi saal daada beemaar pad gaye aur unhone apne putr Rahul Dave barman= avarohan == 1960 ke dashak mein apne career ke sheersh par pahunchane ke baad dashak ka ant unke liye sukhad naheen raha. us samay rafi haj ke liye gaye hue the. panchamada ko apne priya gaayak kishor Kumar se gavaane ka mauka mila aur unhone roop tera mastaana tatha mere sapanon ki raani gaane kishor da ki aavaaj mein record karavaaya. ye dono gaane bahut hi lokapriya hue aur is gaane ke abhineta raajesh khanna nirdeshakon tatha janta ke beech apaar lokapriya hue. saath hi gaayak kishor Kumar bhi janta tatha sangeet nirdeshakon ki pehli pasand ban gaye. iske baad rafi ke gaayak jeevan ka avsaan aarambh hua. hainlaanki iske baad bhi unhone kai hit gaane diye, jaise ye duniya ye mehfil, ye jo chilman hai, tum jo mil gaye ho. 1977 mein film ham kisi se kam naheen ke geet kya hua tera vaada ke liye unhe apne jeevan ka chhatha tatha antim film fair evaurd mila.

vyaktigat jeevan

mohammad rafi ek bahut hi samarpit muslim, vyasanon se door rahane vaale tatha sharmeele svabhaav ke aadmi the. aajaadi ke samay vibhaajan ke dauraan unhone Bhaarat mein rahana pasand kiya. unhone begam viklis se shaadi ki aur unki saat santaan huin-chaar bete tatha teen betiyaan.

mohammad rafi ko unke paramaartho ke liye bhi jaana jaata hai. apne shuruaati dinon mein sangeetakaar jodi lakshmeekaant-pyaarelaal (lakshmeepyaare ke naam se jaane jaate the) ke liye unhone bahut kam paison mein gaaya tha. gaanon ki rauyalti ko lekar lata mangeshakar ke saath unka vivaad bhi unki dariyaadili ka soochak hai. us samay lataaji ka kehna tha ki gaane gaane ke baad bhi un gaanon se hone waali aamdani ka ek ansh (rauyalti) gaayakon tatha gaayikaaon ko milna chaahiye. rafi saahab iske khilaaf the aur unka kehna tha ki ek baar gaane record ho gaye aur gaayak-gaayikaaon ko unki fees ka bhugataan kar diya gaya ho to unako aur paison ki aasha naheen karni chaahiye. is baat ko lekar dono mahaan kalaakaaron ke beech manamutaav ho gaya. lata ne rafi ke saath set par gaane se mana kar diya aur barso tak dono ka koi yugal geet naheen aaya.[5] baad mein abhinetri naragis ke kehne par hi dono ne saath gaana chaaloo kiya aur jvail theef film mein dil pukaare gaana gaaya.

unka dehaant 31 July 1980 ko hrudayagati ruk jaaneke kaaran hua.

geeton ki sankhya

rafi ne apne jeevan mein kul kitne gaane gaae is par kuchh vivaad hai. 1970 ke dashak mein gineej book of world rikaards ne likha ki sabse adhik gaane rikaard karne ka shreya lata mangeshakar ko praapt hai, jinhonne kul 25,000 gaane rikaard kiye hain. rafi ne iska khandan karte hue gineej book ko ek chitthi likhi. iske baad ke sanskaranon mein gineej book ne donon gaayakon ke daave saath-saath pradarshit kiye aur muhammad rafi ko 1944 aur 1980 ke beech 28,000 gaane rikaard karne ka shreya diya.[6] iske baad hui khoj mein vishvaas nerurakar ne paaya ki lata ne vaastav mein 1989 tak keval 5,044 gaane gaae the.[7] anya shodhakartaaon ne bhi is tathya ko sahi maana hai. iske atirikt raajoo bhaaratan ne paaya ki 1948 aur 1987 ke beech keval 35,000 hindi gaane rikaard hue.[8] aise mein rafi ne 28,000 gaane gaae is baat par yakeen karna mushkil hai, lekin kuchh srot ab bhi is sankhya ko uddhrut karte hain.[2] is shodh ke baad 1992 mein gineej book ne gaayan ka uparokt rikaard book se nikaal diya.[7]

puraskaar evam sammaan

filmafeyar evaurd (naamaankit va vijit)

  • 1960 - chaudahaveen ka chaand ho (film - chaudahaveen ka chaand) - vijit
  • 1961 - husnavaale tera javaab naheen (film - gharaana)
  • 1961 - teri pyaari pyaari soorat ko (film - sasuraal) - vijit
  • 1962 - ai gulabadan (film - profesar)
  • 1963 - mere mahaboob tujhe meri muhabbat ki ksam (film - mere mahaboob)
  • 1964 - chaahoonga mein tujhe (film - dosti) - vijit
  • 1965 -chhoo lene do naajuk hothon ko (film - kaajal)
  • 1966 - bahaaron fool barasaao (film - sooraj) - vijit
  • 1968 - main gaaoon tum so jaaoo (film - brahmachaari)
  • 1968 - baabul ki duaaen leti ja (film - neelakamal)
  • 1968 - dil ke jharokhe mein (film - brahmachaari) - vijit
  • 1969 - badi mushkil hai (film - jeene ki raah)
  • 1970 - khilauna jaanakar tum to, mera dil tod jaate ho (film -khilauna)
  • 1973 - hamako to jaan se pyaari hai (film - naina)
  • 1974 - achha hi hua dil toot gaya (film - maan bahan aur beevi)
  • 1977 - parada hai paradaaParda Hai Parda (film - amar Akbar enthani)
  • 1977 - kya hua tera vaada (film - ham kisi se kam naheen) -vijit
  • 1978 - aadmi musaafir hai (film - apanaapan)
  • 1979 - chalo re doli uthaao kahaar (film - jaani dushman)
  • 1979 - mere dost kissa ye (film - dostaana)
  • 1980 - dard-A-dil, dard-A-jigr (film - karj)
  • 1980 - maine poochhaai chaand se (film - abdulla)

Bhaarat sarkaar dvaara pradatt

jin abhinetaaon ke liye paarshvagaayan kiya

hindi abhineta

Amitabh Bachchan, ashok Kumar, aai S jauhar, rishi Kapoor, kishor Kumar, guru datt, gulashan baavara, jagadeep, jeetendr, jauya mukharji, Johnny vaakar, taarik husain, Dave aanand, dileep Kumar, dharmendr, naveen nishhal, praan, pareekshit saahani, pruthveeraaj Kapoor, pradeep Kumar, firoj Khan, Balraj saahani, bharat bhooshan, manoj Kumar, Mehmood, ranadheer Kapoor, raajakapoor, raaj Kumar, Rajendra Kumar, raajesh khanna, vinod khanna, vinod Mehra, vishvajeet, suneel datt, sanjaya Khan, sanjeev Kumar, shammi Kapoor, shashi Kapoor, kishor Kumar.

anya bhaashaaon mein

N ti raama Rao (telagoo film bhaale tummadu tatha aaraadhana ke liye), akkineni naageshvar Rao (hindi film - suvarn sundari ke liye)

kuchh lokapriya geet

hindi

  • O duniya ke rakhavaale (baijoo baavara-1952)
  • ye hai Bombay meri jaan (si I di, 1957), haasya geet
  • sar jo tera chakaraae, (pyaasa - 1957), haasya geet
  • ham kisi se kam naheen* chaahe koi mujhe jangali kahe, (jangali, 1961)
  • main jat yamala pagala
  • chadhti javaani meri
  • ham kaale hain to kya hua dilvaale hain, (gumanaam, 1966), haasyageet
  • raaj ki baat kah doon
  • ye hai ishk-ishk
  • parada hai parada
  • O duniya ke rakhavaale - bhakti geet
  • ham laae hain toofaan se kashti nikaal ke, (film-jaagruti, 1954), deshbhakti geet
  • ab tumhaare havaale - deshbhakti geet
  • ye desh hai veer javaanon ka, deshbhakti geet
  • apna aajaadi ko ham, deshbhakti geet
  • nanhein munne bachche teri muththi mein kya hai,- bachcho ka geet
  • re maama re maama - bachcho ka geet
  • chakke pe chakka, - bachcho ka geet
  • man tadpat hari darshan ko aaj, (baijoo baavara,1952), shaastreeya sangeet
  • saavan aae ya na aae (dil diya dard liya, 1966), shaastreeya sangeet
  • madhuban mein raadhika, (kohinoor, 1960), shaastreeya
  • man re too kaahe na dheer dhare, (film -chitralekha, 1964), shaastreeya sangeet
  • baabul ki duaae, - vivaah geet
  • aaj mere yaar ki shaadi hai, - vivaah geet

anya bhaashaaen

maraathi

  • Shodisi Maanava (Non-filmi)
  • He mana aaj koni (Non-filmi)
  • Ha chhand jivala lavi pise (Non-filmi)
  • Virale geet kase (Non-filmi)
  • Ga pori sambhal - Daryageet (Non-filmi; with Pushpa Pagdhare)
  • Prabhu tu dayalu (Non-filmi)
  • Hasa mulanno hasa (Non-filmi)
  • Ha rusawa sod sakhe (Non-filmi)
  • Nako bhavya waada (Non-filmi)
  • Majhya viraan hridayee (Non-filmi)
  • Khel tujha nyaara (Non-filmi)
  • Nako aarati ki nako pushpmaala (Non-filmi)

telagoo

  • Yentha Varu Kani Vedantulaina Kani (film: Bhale Thammudu)
  • Na Madi Ninnu Pilichindi Ganamai (film:Aradhana)
  • Taralentaga Vecheno Chanduruni Kosam (film:Akbar Salim Anarkali)
  • Sipaaee o Sipaaee (Duet with P. Susheela)

asamiya

  • Asomire sutalote (Non-filmi)
  • Hoi saheb hoi (Non-filmi)

yeh bhi dekhein

sandarbh

teeka-tippani

  1. "mohammad rafi ki yaad ..." (hindi mein) (echateeemael). BBC hindi. http://www.bbc.co.uk/hindi/entertainment/story/2006/07/060730_rafi_anniversary.shtml. abhigman tithi: 2006.
  2. a aa i "tum mujhe yooain bhula na paaoge..." (hindi mein) (echateeemael). BBC hindi. http://www.bbc.co.uk/hindi/southasia/030731_rafi_anni_mk.shtml. abhigman tithi: 2003.
  3. "pehli baar 13 saal ki umr mein gaana gaaya tha rafi ne". patrika samaachaar samooh. 31 July 2014. http://rajasthanpatrika.patrika.com/article/mohammad-rafi-birthday/50522.html. abhigman tithi: 31 July 2014.
  4. "Did Mohammad Rafi get his due?" (angreji mein) (echateeemael). rediff news. http://in.rediff.com/movies/2006/aug/21rafi.htm. abhigman tithi: 2007.
  5. "'mujhe aaj bhi achaar khaana pasand hai'" (hindi mein) (echateeemael). BBC hindi. http://www.bbc.co.uk/hindi/entertainment/story/2006/09/060927_lata_intw.shtml. abhigman tithi: 2007.
  6. Raju Bharatan. "How fair were they to Mohammed Rafi?" (H.ti.M.L.). http://specials.rediff.com/movies/2006/aug/23sld1.htm. abhigman tithi: 2007.
  7. a aa Sunrendra Miglani. "Songs of Lata and Rafi" (H.ti.M.L.). http://www.tribuneindia.com/2003/20030801/mailbag.htm. abhigman tithi: 2007.
  8. World Music: The Rough Guide. pa॰ 106. http://books.google.com/books?id=QzX8THIgRjUC&pg=RA1-PA106&lpg=RA1-PA106&dq=mohammed+rafi+guinness&source=web&ots=fcQJz1CjsZ&sig=nBs-SsLSF_TFqdSCffDMGSpKraE#PRA1-PA106,M1.

granthasoochi

baahari kadiyaaain