hanumaanagadh
parichyaataamak vivran
hanumaanagadh jile ka gathan dinaank 12-07-1994 ko hua tha tatha Loksabha kshetr va anaaya kshetr nimaan prakaar se hai
- Loksabha sansadeeya kshetr - shreegangaanagar
- veedhaanasabha kshetr - hanumaanagadh, sangariya, peeleebanga, nohar, bhaadara
- upakhanaad - hanumaanagadh, sangariya, peeleebanga, nohar, bhaadara, tibaabi, raavatasar
- tahaseel - hanumaanagadh, sangariya, peeleebanga, nohar, bhaadara, tibaabi, raavatasar
- jila parishaad/nagaraparashid - hanumaanagadh
- nagarapaalika - sangariya, peeleebanga,raavatasar, nohar, bhaadara
- panchaayat sanmiti - hanumaanagadh, sangariya, peeleebanga, nohar, bhaadara, tibaabi, raavatasar
- jile ki kul gram panchaayato ki san - 251
- jile ka bhugaulik kshetrfal - 9656.09 varg meter
hanumaanagadh | |||||||
— shahar — | |||||||
|
|||||||
samay mandal: IST (UTC+5:30) | |||||||
desh |
![]() |
||||||
raajya | Rajasthan | ||||||
jila | hanumaanagadh | ||||||
kalaiktar | da ravikumaar | ||||||
saansad | bharat meghavaal | ||||||
janasankhya • ghanatv |
129,654 (2001 tak [update]) | ||||||
kshetrafal • ooainchaai (AMSL) |
9,656.09 km² (3,728 sq mi) • 177 meter |
||||||
vibhinn code
|
nirdeshaank: 29°a35′aN 74°a19′aE / 29.58°aN 74.32°aE
hanumaanagadh Bhaarat ke Rajasthan praant ka ek shahar hai. yeh uttar Rajasthan mein ghagghar nadi ke daaain tat par sthit hai. hanumaanagadh ko 'saadulagadh' bhi kehte hain. yeh Bikaner se 144 meal uttar-poorv mein basa hua hai. yahaaain ek praacheen kila hai, jiska puraana naam 'bhataner' tha. bhataner, 'bhatteenagar' ka apabhransh hai, jiska arth bhatti athva bhattiyon ka nagar hai.
anukram
bhoogol
hanumaanagadh jila desh ke garm ilaakon mein aata hai. garmiyon mein dhool bhari aandhiyaan tatha May June mein loo chalti hai, sardiyon mein chalne waali thandi uttari havaaon ko 'danfar' kehte hain. garmiyon mein yahaaain ka taapamaan 45 degree celcius se bhi jyaada chala jaata hai. haalaaainki sardiyon mein raatein atyadhik thandi ho jaati hai aur paara shoonya tak gir jaata hai. jyaadaatar ilaaka kuchh varshon pehle sookha registaan tha, parantu aajkal kareeb-kareeb saare jile mein naharon se sinchaai hone lagi hai, at: ab yeh Rajasthan ke hare bhare jilon ki shreni mein aata hai.
fasalein
rabi ki mukhya fasalein hain - chana, sarason, gehoon, arand aur taaraameera. khareef ki mukhya fasalein hain- narama, dhaan, kapaas, gvaar, moong, moth, baajara aur jvaar.
sinchaai
ghagghar nadi ilaake ki ekamaatr nadi hai jo hanumaanagadh jile beech mein se hokar gurajarati hai jabki indira Gandhi feedar pramukh nahar hai. anya naharein hain bhaakhara aur gang canal se bhi sinchaai ki jaati hai yahaan kuchh kshetron mein tayoobavail se sinchaai bhi ki jaati haia
itihaas
praacheen kaal mein yeh jagah bhataner kahalaati thi, kyonki yahaaain bhaati raajapooton ka shaasan tha. jaisalamer ke bhaati raaja bhoopat Singh ne bhataner ka praacheen kila san 295 mein banavaaya. san 1805 mein Bikaner ke raaja soorat Singh ne yeh kila bhaatiyon se jeet liya tha. isi vijay ko aadhaar maan kar, jo ki mangalvaar ko hui thi, iska naam hanumaanagadh rakha gaya kyonki mangal hanumaan ji ka din maana jaata hai. bhataner kila us jamaane ka ek majboot kila maana jaata tha yahaaain tak ki taimoor ne apni jeevani 'tujuke taimoor' mein ise Hindustan ka sabse majboot kila likha hai. iske ooainche daalaan tatha darbaar tak ghodon ke jaane ke liye sankade raaste bane hue hain. aajaadi ke baad se yeh bhaag shreegangaanagar jile ke arntagat aata tha jise 12 July 1994 ko alag jila bana diya gaya.
janasankhya
- ghanatv 184
- ligaanupaat 906
yaataayaat
yahaan rel va sadak donon prakaar ke yaataayaat ke saadhan upalabdh hain.
darshaneeya sthal
1 gurudvaara sukhaasinh mahataabasinh- bhaai sukhaasinh va bhaai mahataabasinh ne gurudvaara harimandar saahab, amrutasar mein massa ranghaङ ka sir kalam kar boodha johad lautate samay is sthaan par ruk kar aaraam kiya tha .
2 bhataner- hanumaanagadh taaun mein sthit praacheen kila.
3 gogaamedi- hindu aur muslim donon mein samaan roop se maanya goga/jaahar peer ki samaadhi, jahaaain pashuon ka mela bhaadrapad maah mein bharta hai.
4 kaaleebanga- 5000 isa poorv ki sindhu ghaati sabhyata ka kendra, jahaaain ek site-myoojiym bhi hai.
5 nohar- san 1730 mein dasvein guru govind Singh ke aagaman par banavaaya gaya kabootar saahib gurudvaara | mitti ke bane bartanon ke liye bhi prasiddh|
6 talavaaङaa jheel- yahaaain par pruthveeraaj chauhaan aur muhammad Gauri ke beech taraain ka yuddh lada gaya tha.
7 maseetaan waali head-jahaaain se indira gaanghi nahar Rajasthan mein pravesh karti hai.
8 'sillaamaata' mandir- maana jaata hai ki mandir mein sthaapit shila ka patthar ghaghghar nadi mein bah kar aaya tha.
9 bhadrkaali mandir- ghaghghar nadi ke kinaare bana praacheen mandir.
shiksha
shiksha sannt