gurjar pratihaar raajavansh

gurjar pratihaar ya pratihaar chhathi shataabdi se 11veen shataabdi ke madhya uttar Bhaarat ke ek bade hisse par raajya karne wala raajavansh tha. mihirbhoj inka sabse mahaan raaja tha . arab lekhak mihirbhoj ke kaal ko sampann kaal [1][2]bataate hai . itihaasakaaron ka maanana hai ki in pratihaaron ne Bhaarat ko arab hamlon se lagbhag 300 saal tak bachaaya tha, isliye pratihaar (rakshak) naam pada .

is raajavansh ke sadasyon ka vishvaas tha ki ve raamaayan ke naayak Lakshman ke uttaraadhikaari hai, jisne apne bhaai Ram ko ek vishesh avsar par pratihaar ki bhaaainti seva ki. is raajavansh ki utpatti satya roop se praacheen kaaleen abhilekh se gyaat hoti hai, naagabhatt pratham gurjar pratihaar vansh ka pratham aitihaasik purush tha. ise 'harishchandr' ke naam se bhi jaana jaata tha.is vansh ki sthaapana naagabhatt ne ki thi. usane Ram ke bhaai Lakshman ko apna poorvaj bataate hue apne vansh ko sooryavansh ki shaakha siddh kiya. adhiktar gurjar sooryavansh ka hona sidd karte hai tatha gurjaro ke shilaalekho par ankit sooryadev ki kalaakrurtiya bhi inke sooryavanshi hone ki pushti karti hai.[3][4]

saaaincha:Use Indian English

gurjar pratihaar saamraajya
6theen shataabdi – 1036 E.
Location of गुर्जर प्रतिहार
gurjar pratihaar saamraajya ki seema darshaata hua naksha
rajdhani Kannauj
bhaasha(eain) sansakrut, gurjari
dharm hindutv
sarkaar Monarchy
aitihaasik yug maghyakaaleen Bhaarat
- sansthaapit 6theen shataabdi
- visansthaapit 1036 E.
vartamaan mein Flag of India.svg Bhaarat

anukram

gurjar pratihaar saamraajya ke agheen va saamant gurjar vansh

naam
chandel gurjar vansh
paramaar gurjar vansh
chauhaan gurjar vansh
chaalukya gurjar vansh
guhil gurjar vansh
mori gurjar vansh
tanvar gurjar vansh
hindushaahi va khataana raajavansh
bhaati gurjar vansh
maitrak gurjar vansh
chaavada va chaparaana vansh
bhadaana gurjar vansh
dhaama gurjar vansh

shaasak

saaaincha:gurjar pratihaar shaasak

naam san
naagabhatt gurjar pratihaar 730-760 E.
kakushtha aur devaraaj gurjar pratihaar 760-775 E.
vatsaraaj gurjar pratihaar 775-810 E.
naag bhatt dvitteeya 810-833 E.
raamabhad gurjar pratihaar 833-836 E.
mihir bhoj 836-885 E.
maheindarapaal gurjar pratihaar 885-912 E.
mahipaal gurjar pratihaar 912-944 E.
maheindar paal dviteeya 944-984 E.
devapaal gurjar pratihaar 984-990 E.
vijyapaal gurjar pratihaar 990-1005 E.
raajyapaal gurjar pratihaar 1005-1018 E.
tralochan paal gurjar pratihaar 1018-1025 E.
yashapaal gurjar pratihaar 1025-1036 E.

bhadoch ke gurjar raajya

chitr:bhadoch ka gurjar raajya .jpg
bhadoch ka gurjar raajya naksha

bhadoch ke gurjaron ka kaalakram nimnavat hain

naam san
dadda gurjar I 580 E.
jayabhatt gurjar I 605 E.
dadda gurjar II 633 E.
jayabhatt gurjar II 655 E.
dadda gurjar III 680 E.
jayabhatt gurjar III 706-734 E.

raajya vistaar

Varaha (the boar-headed Vishnu avatar), on a Pratihara coin. 850–900 CE. British Museum.
Shiva and Parvati, Uttar Pradesh, India, 9th to early 10th century

Rajasthan ka yudhd

Kanauj triangle


gurjar pratihaaron ne Jodhpur mein sthit maandavyapur (vartamaan mandor) ko jeet liya aur yahaaain ek durg ki sthaapana ki. teesare ke pautr naagabhat ne Jodhpur mein medaantak (vartamaan medta) mein apni rajdhani banaai. yeh maana ja sakta hai ki harashchindr chhathi shataabdi ke madhya mein raha hoga aur naagabhat ka raajyakaal usase ek shataabdi peechhe nishchit kiya ja sakta hai. naagabhat ka ek uttaraadhikaari siluk, aathaveen shataabdi ke madhya bhaag mein apne vansh ke vallamandal naamak raajya ka shaasak kaha jaata tha. isi shataabdi ke uttaraardh mein vallamandal ke pratihaaron ne maalav ke pratihaaron ka prabhutv sveekaar kar liya, aur naveen shataabdi ke teesare chaturthaansh tak raajya karte rahe.

pratihaar raajavansh ki ek shaakha, jo maalav mein aathaveen shataabdi ke pratham bhaag se shaasan karti rahi thi, iska sabse praacheen gyaat samraat naagabhat pratham tha, jo apne maalav raajya ko sindh ke arabon ke aakramanon se bachaane mein safal hua tha. naagabhat pratham dakshin ke raashtrakoot dantidurg se paraajit hua, jisne apni vijay ke pashchaat ujjain mein hirnyagarbhadaan karavaaya. aathaveen shataabdi ke antim bhaag mein is vansh ke raaja vatsaraaj ne gurjaradesh raajya ko jeet liya aur use apne raajya mein mila liya. uske pashchaat usane uttar Bhaarat par apni prabhuta sthaapit karne ke liye Bengal ke paalon se apni talavaar aajamaai. usane ganga aur yamuna ke beech ke maidaan mein paal dharmapaal ko paraast kar diya, aur apne saamant shaarkabhari ke chahamaan durlabharaaj ki sahaayata se Bengal par vijay praapt ki, aur isi prakaar vah ganga ke delta tak pahuainch gaya. vatsaraaj ka putr tatha uttaraadhikaari naagabhat dviteeya, san 800 E. ke lagbhag gaddi par baitha tha. naagabhat dviteeya ka pautr gurjar samraat mihir bhoj is vansh ka sabse mahaan samraat samjha jaata hai. uske raajyakaal mein pratihaar raajya Punjab aur Gujarat tak fail gaya. bhoj Bengal ke paalon, dakshin ke raashtrakooton aur dakshini Gujarat se lada,

sandarbh

  1. Bakshi, S. R.; Gajrani, S.; Singh, Hari, san (2005). Early Aryans to Swaraj. New Delhi: Sarup & Sons. pp. 319–320. aai॰aऍsa॰abee॰aऍna॰ 81-7625-537-8. https://books.google.com/books?id=Ldo1QtQigosC&pg=PA319.
  2. New Image of Rajasthan. Directorate of Public Relations, Govt. of Rajasthan. 1966. pa॰ 2.
  3. Sun Worship in Ancient India. Motilal Banarasidass. 2006. pa॰ 80. https://books.google.co.in/books?redir_esc=y&id=A00VAAAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Gurjara+pratihara.
  4. "Bombay (India : State) (1901) Gazetteer of the Bombay Presidency". Govt. Central Pres. 1901. https://books.google.co.in/books?redir_esc=y&id=Wr4MAAAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Mihir.
  • aar. si. majumadaar : gurjar pratihaar;
  • aar. S. tripaathi : kannauj ka itihaas.